دندان ها در اثر عدم رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان و تغذیه نادرست، در معرض پوسیدگی قرار می گیرند. چنانچه برای درمان این پوسیدگی ها زود اقدام نماییم و آنها را ترمیم کنیم، نیاز به تداخل و دستکاری چندانی از طرف دندانپزشک نخواهند داشت و به راحتی ترمیم می شوند. اما گاهی پوسیدگی ها چنان پیشرفت می کنند که بخش زیادی از نسج دندان از بین می  رود و ساختمان دندان تا حد زیادی تخریب می شود. گاهی اوقات نیز ضربه هایی (Trauma) که به دندان می خورند باعث می شوند که دندان بشکند. اگر شکستگی دندان کوچک باشد می توان آن را به کمک مواد پرکردنی ترمیم کرد، اما در شکستگی های بزرگ، دندان باید به کمک روکش از تخریب بیشتر محافظت شود. در این مقاله درباره روکش های دندانی صحبت میکنیم پس تا انتهای این مقاله با همراه باشید.

روکش دندان (Dental Crowns)

روکش های دندانی، از روش‌های بازسازی دندان است که نوعی ترمیم غیرمستقیم. دندان به حساب می‌آید، یعنی دندانپزشک پس از تراش. و آماده سازی دندان از آن قالب گیری می کند و قالب را جهت ساخت روکش. به لابراتوار می فرستد و سپس آن را روی دندان می چسباند.

یکی از دلایل عمده ای که دندان نیاز به روکش پیدا می کند.،زمانی است که دندان تحت درمان عصب کشی.(روت کانال) قرار می گیرد..مطالعات مختلف نشان داده اند که عدم قرار دادن روکش در دندان های خلفی  (Molar)عصب کشی شده،.خطر شکستن دندان را تا شش برابر افزایش می  دهد..در صورت بروز این شکستگی ها بسته به نوع و جهت خط شکستگی، ممکن است.دندان غیر قابل نگهداری شود و دندانپزشک مجبور به کشیدن دندان گردد..به هر حال، قضاوت و تشخیص دندانپزشک در.روکش‌گذاری دندان پس از درمان ریشه، نقش اصلی را دارد.

دلایل نیاز دندان ها به روکش های دندانی

از سایر دلایل نیاز دندان ها به روکش های دندانی، وجود ترمیم های بسیار بزرگ در میان نسج .دندانی بسیار نازک و شکننده یا وجود ترک های ریز در اطراف پرکردگی می باشد. در این موارد بنا به تشخیص دندانپزشک و به منظور حفاظت از یکپارچگی ساختار نسج دندان، ساخت روکش توصیه می شود.

گاهی اوقات لازم است روکش بر روی دندانی قرار بگیرد که تاج آن به دلیل تخریب کاملا از بین رفته است و.نسج سالم و محکمی برای قرار دادن کراون وجود ندارد. این دندان ها معمولا درمان ریشه می شوند و سپس قسمتی از پرکردگی داخل کانال خالی شده و میله ای به نام پست (Post) داخل آن قرار می گیرد که این میله باعث گیر کردن روکش به دندان خواهد شد. در قسمت بالای این میله نیز قسمتی به نام هسته (Core) شبیه تاج دندان بازسازی می شود و سپس پست و هسته به دندان چسبانده می  شوند و مراحل بعدی ساخت روکش مانند دندان عادی ادامه پیدا می کند.

ظاهر دندان هایی که بد شکل هستند، مثل دندان های میخی شکل یا دندان هایی که اندازه های کوچک تر یا نامتناسب تری با دندان  های دیگر دارند یا دارای بد رنگی مادرزادی یا اکتسابی هستند، به کمک روکش قابل اصلاح است.

برای برخی افراد نیز که به دنبال لبخندی زیباتر و دندان هایی روشن تر هستند،روکش دندان های جلو که گاهی ممکن است ۶ تا ۱۲ دندان را در بر گیرد، می تواند به این امر کمک نماید. در این موارد دندانپزشک معمولا قبل از تراش دندان ها به کمک قالب گیری، عکاسی و روش های دیجیتال، طرح و فرم دندان ها را متناسب با فرم لب، صورت و لبخند بیمار طراحی می کند و بر اساس آن اقدام به تراش و تهیه روکش های دندانی می نماید.

انواع روکش های دندانی

روکش فلزی

این نوع از روکش های دندانی معمولا از جنس طلا می باشد..روکش طلا استحکام بسیار خوبی دارد و به همین دلیل دندانپزشکان به افرادی که توانایی پرداخت هزینه‌های این نوع روکش را دارند، توصیه می‌کنند. دندا‌ن‌هایشان را با طلا روکش کنند. برای روکش کردن دندان با طلا، لایه نازک تری از مینا و عاج دندان تراشیده می‌شود (تراش محافظه کارانه)، بنابراین نسج طبیعی دندان بیشتر حفظ می‌شود. از سوی دیگر لبه‌های روکش طلا و خود آن به خوبی با دندان‌ و بافت لثه ای اطراف آن، تطابق پیدا می‌کند و احتمال تجمع جرم و باکتری‌ در اطراف لبه‌های آن کمتر خواهد بود. طبق مطالعات درازمدت، عمر این نوع روکش از سایر انواع آن طولانی تر است. تنها عیب طلا برای استفاده در دندانپزشکی، قیمت گران و رنگ طلایی آن است. اگر دوست دارید از مزایای فلز طلا استفاده کنید، می‌توانید از دندانپزشک خود بخواهید دندان‌های عقبی شما را با طلا روکش کند تا در معرض دید هم قرار نگیرند.

روکش متال

سرامیک (Porcelain Fused to Metal/PFM)

استفاده از این نوع روکش دندانی بسیار شایع است. ظاهری مشابه دندان طبیعی دارد،..بدین صورت که یک لایه ۱ تا ۲ میلی متری از سرامیک (Porcelain) بر روی یک پایه (Frame) فلزی از جنس کروم – کبالت یا آلیاژهای طلا در.لابراتوار پخته می شود و سپس دندانپزشک آن را روی دندان می چسباند. طراحی های مختلفی برای این نوع از روکش بسته به نوع دندان و سیستم جویدن بیمار وجود دارد، ولی به طور کلی اکثر این روکش ها از استحکام و زیبایی قابل قبولی برخوردار می باشند. مزیت این روکش قابلیت پنهان کردن کامل تغییر رنگ شدید دندان یا پرکردگی های فلزی لایه های زیرین است. ازمعایب آن نیاز به تراش بیشتر دندان درمقایسه با روکش طلا وهم چنین در برخی موارد، سایه خاکستری رنگ در لبه کراون می باشد.

روکش تمام سرامیک

این نوع از روکش دندانی از نوعی سرامیک یا Porcelain تقویت شده ..ساخته می شود و.به دو روش تهیه می گردد. روش اول با کار دست تکنسین لابراتوار و روش دیگر از طریق اسکن دیجیتال دندان یا قالب آن و تراش بلاک های.سرامیکی که توسط سیستمهای CAD-CAM صورت می گیرد.. در مطب هایی که سیستمهای دیجیتال و CAD-CAM دارند،.تراش و تحویل روکش به بیمار در یک جلسه مقدور است...روکش تمام سرامیکی به علت زیبایی و استحکام قابل قبول، بسیار محبوب و مورد پذیرش دندانپزشکان و بیماران هستند..لمینیت های .دندانی که جهت زیبایی در دندانهای جلویی استفاده میشوند. نیز از همین جنس هستند. تکنیک چسباندن این روکش از اهمیت بالایی برخوردار است و بطور مستقیم در افزایش دوام و .استحکام آنها تأثیر می گذارد.

روکش زیرکونیا (Zirconia)

یکی از موادی که امروزه در دندانپزشکی زیاد استفاده می‌شود،.زیرکونیا یا اکسید زیرکونیوم است. زیرکونیوم یک فلز است ولی در اثر اکسید شدن با اکسیژن و تغییر ماهیت آن، این ماده هم به نوعی جزو روکش های تمام .سرامیکی طبقه بندی می شود. .از زیرکونیا نیز به عنوان روکش دندان استفاده می شود.

از مزایای زیرکونیا می توان به‌ استحکام و مقاومت بسیار بالا .درمقابل ساییدگی و شکستن،.نیاز کمتر به تراشیدن دندان (میزان تراش مشابه روکش طلا)، عدم نیاز به پایه (Frame) فلزی، زیبایی و سازگاری. زیاد با نسوج دهانی اشاره کرد.. روکش .زیرکونیا از یک بلوک یک دست و خالص زیرکونیا تراش خورده می‌شود، در دمای بسیار بالا آماده سازی می‌گردد و سپس روی دندان چسبانده می شود.. به علت ساختار مولکولی ویژه زیرکونیا، این ماده حداقل پنج برابر روکش پرسلن و متال – سرامیک (PFM)، مقاومت و استحکام دارد بدون اینکه ظاهری .حجیم داشته باشد. .نکته قابل اهمیت در افزایش عمر این روکش، استفاده از نوع و جنس مناسب زیرکونیا و تراش مناسب دندان است.

بهداشت و نگهداری روکش دندان:

دندان های دارای روکش باید مثل دندان ھای طبیعی مسواک زده شوند و برای سلامت لثه ھای اطراف آن، مراقبت و استفاده از دھان شویه ھای ملایم مثل آب نمک یا دھان شویه ھایی که از سوی دندانپزشک شما توصیه می شوند، مفید است. برای تمیز کردن قسمتی از یک روکش بریج که خالی از دندان است، باید از نخ دندان مخصوص زیر بریج یا مسواک. بین دندانی استفاده کرد و این مناطق را به طور کامل تمیز نمود. سایر نکات بھداشتی مثل مسواک، نخ دندان و دھان شویه ھا نیز (ھمانند دندان ھای طبیعی) باید برای دندان ھای. دارای روکش و بریج استفاده شوند.

در خاتمه لازم به ذکر است که همیشه دندان های طبیعی.از هر نوع روکشی. زیباتر هستند..در بسیاری از موارد درمان های ارتودنسی. یا سفیدکردن دندان می تواند مشکل عدم زیبایی دندانها یا لبخند را برطرف سازد. وظیفه .دندانپزشک. این است که تا حد امکان در حفظ و نگهداری طولانی. مدت دندانها بکوشد. عمر متوسط انواع روکش ها از ۸ تا ۲۰ سال تخمین زده می شود، .بنابراین نمی توان هیچ درمان دندانپزشکی را .مادام العمر تضمین نمود. .بدیهی است که با رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک، عمر و ماندگاری. این خدمات هم بیشتر می شود.روکش های دندانی