شاید برخی افراد را دیده باشیم که به هنگام خوابیدن دندان های خود را به روی هم ساییده و فشار می دهند. این مشکل برای افراد در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد. در این حالت انقباضات متناوبی بر روی ناحیه اطراف دهان، دندان ها، .بافت ها و دیگر نواحی اطراف فک اعمال خواهد شد. در دندان قروچه انقباضات مثل این است که که نیرویی به اندازه ۵۰۰ کیلوگرم را بر روی دندان ها و نواحی اطراف آن وارد کنید. فشار غیر قابل کنترل فک ها بر روی یکدیگر موجب می شود که دندان ها .بر روی هم ساییده شوند که نهایتا منجر به تخریب و تحلیل رفتن دندان ها به مرور زمان خواهد شد.

دندان قروچه به دو نوع اختیاری و غیر اختیاری وجود دارد. در دسته اول فرد به هنگام بیداری می تواند به صورت اختیاری دندان هایش را به روی هم فشار بدهد و صدای دندان قروچه را تولید کند. اما در نوع غیر اختیاری که سبب بروز مشکلاتی در دندان ها می شود ، .فرد به هنگام خواب به صورت غیر ارادی دندان هایش به روی یکدیگر ساییده می شوند.

دندان قروچه در کودکان

طبق مطالعات مروری که در سال ۲۰۱۴ بر روی دندان قروچه شبانه کودکان تا ۱۲ سال صورت گرفت به طور میانگین ۲۳ درصد آن ها دچار دندان قروچه شبانه بودند. این مشکل در ابتدای رویش دندان ها و به هنگام سایش دندان های بالایی و پایینی در کودکان رخ می دهد. این نوع از این مشکل دوران کودکی بخشی از فرآیند این دوران محسوب می شود .که با رشد سریع دندان ها و فک اتفاق می افتد.

این مشکل می تواند قبل از یک سالگی با ظاهر شدن اولین دندان در کودک ایجاد شود. دندان قروچه با کامل شدن رویش دندان ها کاهش خواهد یافت و این اتفاق معمولا بعد از ۱۴ ماهگی رخ می دهد. علاوه بر این کودکانی که دچار اضطراب، اختلال شخصیتی، .یا بیش فعالی هستد بیشتر از دیگر کودکان به هنگام خواب شبانه دچار این مشکل می شوند.

در واقع، این مشکل بر اکثر کودکان تاثیر می گذارد اما این شرایط تنها به آن ها محدود نخواهد شد. زنان و مردان بالغ در هر سنی دچار این مشکل خواهند شد اما .بر خلاف کودکان این مشکل در آن ها به صورت خود به خود از بین نخواهد رفت و نیاز .به درمان مناسب و تجویز شده توسط پزشک دارد. دندان قروچه ای که در کودکی اتفاق می افتد با رشد کامل دندان های کودک رفع خواهد شد. به عبارت دیگر با بزرگ تر شدن کودک این مشکل او به احتمال زیادتر از بین .خواهد رفت اما افراد بالغ نیاز به درمان خاص در این مورد دارند.

در مقاله ای دیگر از دکتر عطایی مطالعه نمایید: پیشگیری از پوسیدگی دندان، روش های مراقبت

علل ایجاد دندان قروچه

از جمله دلایل عمده بروز این مشکل در افراد نامنظم بودن یا ناهنجاری های دندان ها و فک می باشد. التبه ترمیم زیادتر از حد نرمال یا غیر استاندارد آن توسط دندانپزشک نیز میتواند باعث ایجاد دندان قروچه در افراد شود.

از جمله علل دیگر بروز این مشکل می توان به بیماری تروما، .جراحت های دهانی، تغییر شکل لب و از دست دادن دندان ها اشاره کرد.

یکی از دیگر عوامل دچار شدن فرد به دندان قروچه ، عوامل عصبی می باشد. استفاده بیش از حد کافئین می تواند احتمال بروز این مشکل را افزایش دهد. عادت ها نادرست از جمله سیگار کشیدن، مصرف افراطی الکل و مصرف مواد مخدر از .جمله  کوکائین به عنوان مواردی هستند که شانس ابتلا به این مشکل را در فرد تقویت می کنند. بیماری های عصبی که با تیک های عصبی ناگهانی خود را نشان می دهند.

افرادی که دچار سندروم داون، آسب های مغزی، عقب ماندگی ذهنی یا فلج بخش مرکزی مغز رنج می برند، بیشتر در معرض این مشکل می باشند.  داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی، مهار کننده های باجذب سرتونین و برخی از انواع مهار کننده اختصاصی باز جذب .سترونین به عنوان عوامل افزایش دهنده شانس ابتلا به این مشکل در خواب محسوب می شوند.

در افرادی که مشکلات تنفسی به هنگام خواب دارند مثل خروپف کردن یا وقفه تنفسی احتمال دچار شدن به دندان قروچه بیشتر می باشد . این مشکل در افرادی ایجاد می شود که در معرض استرس، تنش های عصبی، خستگی و موقعیت های ایجاد کننده اضطراب می باشند .همچنین این افراد مدام در حال مبارزه با عصبانیت، درد یا تمایلات بیش از حد می باشند.

دندان قروچه می تواند به دلیل مشکلات سیستمی بدن ایجاد شود .از جمله حساسیت‎ها، مشکلات سیستم گوارش، مشکلات آنزیمی سیستم گوارش و کمبود مواد مغذی در بدن.

تشخیص و درمان دندان قروچه

اگر در ناحیه فک  احساس درد می کنید و این درد تا نزدیکی گوش ها ادامه دارد و از سردرد و زخم فک بدون هیچ دلیل مشخصی رنج می برید، .ممکن است که دندان قروچه یکی از  علل آن باشد. برای تشخیص قطعی دندانپزشک خیلی سریع دندان ها، .حفره ها، ترک های ایجاد شده، تورم زبان، نشانه های کوچک درون دونه از طرف داخل دهان را معاینه خواهد کرد.

این مشکل می تواند به صورت کاملا جدی اما آهسته به دندان ها آسیب وارد کند. دندان ها را تضعیف، فرسوده و بسیار حساس خواهد کرد. علاوه بر این، فشردن زیاد و با فشار دندان  ها بر روی هم باعث ایجاد درد در فک می گردد .در نتیجه فرد قادر نخواهد بود که به خوبی غذا را بجود و همیشه موقع غذا خودن احساس ناراحتی خواهد کرد.

داروهای رایج برای درمان دندان قروچه

ارام بخش و شل کنند های عضلات ، داروهای ضد اضطراب و استرس

تزریق بوتاکس : در موارد وخیم تر وقتی که بیمار تمایلی به انجام دیگر درمان ها ندارد، .تزریق بوتاکس به شل کردن عضلاتی که با حرکت غیر ارادی خود باعث این مشکل می شوند، کمک خواهد کرد. تزریق سم بوتولونیوم، به کنترل حرکت غیر ارادی عضلات، فشردن و سایش دندان کمک خواهد کرد.

برای بهبود دندان قروچه بهتر است از خوردن غذاهای سفت و شکستن آنها با دندان خودداری کرد.

در کل از فشار آوردن به عضلات فک مثل جویدن آدامس و این قبیل خوراکی ها باید خودداری کرد.

کاهش مصرف الکل و کافئین می تواند به بهبود و کاهش دندان قروچه کمک کند.

برای بهبوبد این عارضه در موارد خیلی حاد تر می توان از فیزیوتراپی نیز استفاده کرد.

استفاد از نایت گارد

دندان پزشک ممکن است که به شما اسپیلنت درمانی .را پیشنهاد کند که در این روش برای گام اول فرد قبل از خوابیدن یک محافظ در دهان خود قرار می دهد. از آنجایی که از این محافظ در طول شب استفاده می شود از اسپیلنت به عنوان محافظ شبانه یاد می شود. این ابزار در اشکال مختلفی تهیه می شود و پزشک به شما کمک خواهد کرد که بهترین نوع را انتخاب کنید.

انواع مختلف محافظ دندان برای اهداف خاصی تهیه می شوند. برخی از آن ها به منظور کاهش آسیب های دهانی مورد استفاده قرار می گیرند. دیگر انواع آن برای جلوگیری از برخورد دندان های فک بالا و پایین استفاده می شوند. اسپیلنت دندان های بالا و پایین را می پوشاند و از سایش آن ها بر روی هم جلوگیری می کند.

گیاهان دارویی

از این گیاهان به عنوان روش درمانی مستقیم برای دندان قروچه نمی توان استفاده کرد. اما به عنوان ترکیبات آرام بخش و بهبود در خواب استفاده می شوند. در افرادی که به هنگام شب خواب بهتری دارند احتمال بروز دندان قروچه کمتر می باشد. این گیاهان و دمنوش ها عبارتند از:

سنبل الطیب ؛ سنبل الطیب گیاهی است که به شل کردن عضلات کمک می کند و نوشیدن آن قبل از خواب استرس درون بدن را از بین خواهد برد.

اسطوخودوس ؛ اسطوخودوس یک گیاه دارویی دیگری است که آرامش بخش است و موجب خواب عمیق می شود و از بیدار شدن حین خواب شبانه را برطرف خواهد کرد. اسطوخودوس حاوی ترکیبات فعالی است که بر آرامش سیستم عصبی تاثیر می گذارد در نتیجه بدن را در حالت آرامی قرار خواهد داد.

چای گیاهی ؛ این مشکل با فشارهای عصبی، استرس و اضطراب تشدید می شود . برای داشتن خواب بهتر می توان یک فنجان چای گیاهی نوشید. چای های گیاهی درمانی عبارتند از چای سبز و بابونه که مصرف آن ها قبل از خواب موجب آرامش ذهن و بدن خواهند شد .