تقریبا همه ما با درد یا حساسیت های گوناگون دندان مواجه شده ایم. این دردها به هنگام خوردن بستنی ، شیرینی یا نوشیدنی های ترش بروز پیدا می کنند. از این قبیل دردهای دندان به حساسیت عاجی میتوان اشاره داشت.

عاج دندان از ساختار های میکروسکوپی به نام توبول های عاجی تشکیل شده .که در قسمت تاج دندان توسط مینا و در ریشه توسط سمنتوم پوشانده شده است. توبول ها از یک سو با پالپ دندان که حاوی اعصاب حسی است در .ارتباط هستند و از طرفی با مینا و سمنتوم مرتبط اند.

زمانی که پوسیدگی به مغز دندان نزدیک می‌شود، برآمدگی داخل پالپ ایجاد می‌شود که در مراحل اولیه قابل برگشت است، اما اگر بیمار به دردهای هشداردهنده .توجهی نداشته باشد و برای درمان اقدام نکند، بافت پالپ به تدریج دچار مشکلات حاد خواهد شد.

عوامل ایجاد حساسیت دندان

عدم رعایت بهداشت دهان و دندان ها ، عدم رسیگی به موقع به دندان های در .حال پوسیدگی و استفاده نامناسب از مواد غذایی مضر برای دندان ها .می تواند به حساسیت دندان دامن بزند و برای افراد مشکل ایجاد کند. در ادامه به صورت کامل مواردی که منجر به ایجاد حساسیت در دندان ها می شود را نام بردیم:

• پوسیدگی یا شکستگی دندان ها ، ترمیم های نزدیک به عصب
• بیماری های لثه
• فرسودگی مینای دندان
• نفوذ آب یا مواد غذایی به ریشه: در صورتی که ریشه دندان در معرض آب و مواد غذایی قرار بگیرد منجربه حساسیت و درد شدید می شود.

در مقاله ای دیگر از دکتر عطایی بخوانید: درمان و پیشگیری از پوسیدگی دندان

روش های غلط مسواک زدن

• ترشی و غذاهای اسیدی: حتما بعد از خوردن غذاهای اسیدی مسواک بزنید
• برخی درمان های دندان: جرمگیری ، پرکردگی یا سفید کردن دندان ها می تواند منجر به حساسیت دندان ها می شود.
• دندان قروچه: این عادت سبب از بین رفتن پوشش عاج دندان ها می شود در نتیجه دندان ها حساس می شوند.
• وجود حساسیت دندان به شیرینی نشانه این است .که در قسمتی از دندان عاج محافظی ندارد و در معرض موارد غذایی قرار گرفته است.

از دلایل قرار گرفتن عاج در معرض مواد غذایی به این موارد می توان اشاره داشت:

• پوسیدگی دندان و از بین رفتن مینای دندان بر اثر ضربه مینای دندان از بین رفته باشد.
• به دلیل تحلیل لثه، بخشی از ریشه که در .استخوان بوده به محیط دهان اکسپوز شده که معمولا حساسیتهای دندانی شدیدی را باعث میشود.
• ایجاد پوسیدگی جدید در زیر قسمت پر کردگی قبلی

حساسیت تمام دندان ها

گاهی در اثر خوردن و یا نوشیدن خوراکی‌های داغ یا سرد همه .دندان‌ها به صورت هم‌زمان درد می‌گیرند، این طبیعی است و دلیلی بر حساس بودن دندان‌ها .نیست در این موارد فقط باید دمای غذا را تعدیل کرد و کم کم غذا خورد.

زمانی‌که یک دندان و یا چند دندان در بخش ویژه‌ایی از .فک در اثر سرما یا گرما و لمس (مثل مسواک زدن و یا ناخن کشیدن) درد می‌گیرند و .یا اصطلاحاً تیر می‌کشند، این درد را حساسیت دندانی نام می برند.

لایه محکم پوشاننده سطح دندان ها را مینای دندان می گویند. مینای دندان در نواحی گردن دندان دارای ضخامت کمتری می باشد. از اینرو در صورت وارد شدن نیرویی جزئی یا عدم رعایت بهداشت دندان و دهان دچار پوسیدگی شده یا ترک می خورند.

بعضی از بیماران ترک‌های ریزی در سطوح دندان‌هایشان دارند و بیشتر به .سرما حساسند این ترک‌ها در رادیو گرافی(عکس دندان) به سختی قابل تشخیص‌اند این ترک‌ها دندان‌ها را حساس می‌کند .راه چاره هم فقط این است که دندان‌های ترک‌دار را زیر روکش ببریم تا حساسیت برطرف شود.

پیشگیری از حساسیت دندان ها

جهت پیشگیری از ابتلا به این مشکل بهتر است از مواردی .که در عنوان عوامل ایجاد حساسیت دندان نام برده شد خودداری و مراقبت شود. به عنوان ساده ترین روش پیشگیری از ابتلا به حساسیت دندان لازم است بهداشت دندان یعنی .مسواک زدن را به صورت منظم و روزانه رعایت کنیم . برای جلوگیری از تحلیل لثه ها از محلول های دهانشویه استفاده شود. یکی از عوامل دیگر ایجاد حساسیت در دندان ها ، دندان قروچه می باشدو برای جلوگیری از آن .میتوان از نایت گارد البته با نظر و تجویز دندانپزشک استفاده کرد.

کاهش و درمان حساسیت دندان

انتخاب خمیردندان مناسب: در موارد حساسیت خفیف، باید از خمیر دندانی که دارای نیترات پتاسیم که یک ماده کلینیکی تایید شده ضد حساسیت می باشد استفاده کرد. همچنین دهانشویه های دارای نیترات پتاسیم هم وجود دارد که باید از آنها به عنوان تقویت کننده های اضافه استفاده کرد. توجه کنید که باید از مسواکهای بسیار نرم استفاده کرد تا از آسیب رساندن بیشتر به دندانهای خود جلوگیری کنید.

مسواک زدن بلافاصله بعد از غذا خوردن: بلافاصله بعد از صرف وعده غذایی یا نوشیدن قهوه و چای ، مسواک نزنید. به گفته پزشکان متخصص مسواک زدن سریع بعد از خوردن غذا باعث می شود اسید ترشح شده از مینای دندان عبور کرده و به لابه های عمیق تر دندان برسد و ایجاد درد و حساسیت کند و نهایتا منجر به پوسیدگی دندان ها می شود. حداقل  نیم ساعت بین صرف غذا تا مسواک زدن فاصله را رعایت کنید.

فلوراید

ممکن است دندانپزشک شما از فلوراید برای نواحی حساس دندان، قوی ساختن مینای دندان و کم کردن درد، استفاده کند. از انواع فلوراید برای استفاده های خانگی می توان برای کاهش حساسیت دندان ها بهره مند شد.

استفاده از پانسمان بی حسی:  بعضی اوقات ریشه های بدون محافظ می توانند از طریق گذاشتن و بستن پانسمان به سطوح قسمت های حساس ریشه  درمان شود. برای انجام این فرآیند ممکن است بی حسی موضعی نیاز باشد.

روغن نارگیل: به اندازه یک قاشق غذا خوری از این روغن را به مدت ده دقیق در دهان بر روی دندان ها بگردانید. سپس دندان ها را مسواک بزنید. از این روش روزی یکبار می توان اسفاده کرد.

ترکیب سیر و آب: به اندازه یک حبه سیر و چند قطره آب و مقداری نمک را باهم ترکیب کنید به طوریکه سیر له شده و سپس با آب و نمک یک محلول درست کنید . ترکیب به دست آمده را به مدت ده دقیقه روی دندان قرار دهید و سپس دندان های خود را بشویید.

روغن گل میخک و روغن نارگیل: به اندازه شش قطره روغن میخک و یک قاشق روغن نارگیل را باهم ترکیب کرده و به روی دهان و دندان بگذارید. پس از ۱۰ دقیقه دندان ها را با آب بشویید