برای سلامت دندان ها و رعایت اصول بهداشتی، صرفا مسواک زدن نمی تواند جرم و پلاک های دندان را از بین ببرد. برای رفع این مشکل بهتر است حداقل هر یک سال یکبار به دندانپزشک مراجعه کرده و اقدام به جرم گیری دندان کنید.

سفید کردن دندان یا جرم گیری

این دو موضوع با هم تفاوت دارند ، سفید کردن دندان ها معمولا به منظور زیبایی و براق شدن دندان ها انجام می شود . اما در جرم گیری فرایندی است که با برداشتن پلاک ها و جرم های دندان که منجر به جذب باکتری ها میشود باعث بهبود سلامت آن ها می شود. در جرم گیری هدف سلامت دندان ها می باشد و کمتر به سفید شدن آنها توجه می شود.

انواع لکه های دندان

لکه های دندان به دو نوع خارجی و ذاتی تقسیم می شوند .

لکه های خارجی

لکه‌های خارجی بر اثر عادت‌های نامناسبی ایجاد می شوند . این عادات عبارتند از: مسواک نزدن، عدم استفاده از نخ دندان، عدم چک آپ توسط دندان پزشک و نیز شرایطی مثل نوشیدن قهوه، چای، یا مشروبات الکی، مصرف توت‌فرنگی، سس سویا یا ادویه کاری، و سیگار کشیدن .

لکه های ذاتی

این نوع لکه‌ها بر روی لایه‌های داخلی دندان و بر عاج دندان یا ناحیه پالپ ایجاد می‌شوند. لکه‌های ذاتی ممکن است در نتیجه آسیب‌دیدگی (همچون شکستن دندان یا تراشیدگی آن)، مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک (تتراسیکلین)، و مشکلات دندان (فلوئوروزیس) ایجاد می‌شوند. علاوه بر این عوامل ژنتیکی نقش موثری در رنگ دندان‌ها و احتمال لک شدن آن‌ها دارد. در حقیقت این شرایط می‌تواند با هر دوی لکه‌های داخلی و ذاتی دندان‌ها ارتباط داشته باشند.

در مقاله ای دیگر مطالعه نمایید: آمالگام رایج ترین ماده پرکردن دندان

پیشگیری از لکه های دندان

بهترین اقدامات لازم برای پیشگیری از لک شدن دندان‌ها استفاده از مسواک و نخ دندان به صورت منظم می باشد.

برای داشتن سلامت و بهداشت دندان ها مصرف سبزیجات غنی از فیبر و میوه‌ها در وعده های غذایی توصیه موکد می شود. با مصرف این نوع مواد غذایی کمک به تولید بیشتر بزاق دهان می کند در نتیجه از اسیدی شدن محیط دهان و فرسایش و پوسیدگی آن ها جلوگیری می شود.

افراد سیگاری به نسبت دیگر افراد بیشتر در معرض پوسیدگی دندان و انواع بیماری های لثه هستند. ترک سیگار یکی از نکات و اقدامات اولیه در پیشگیری از ابتلا به لکه های دندان می باشد.

مراحل جرم گیری دندان

استفاده از دستگاه جرم گیر اولتراسونیک: از این روش به عنوان متداول ترین روش جرم گیری و سفید کردن دندان ها یاد می شود. در این شیوه با ضربه های نرم و متوالی به جرم و پلاک ها برای برطرف کردن جرم ها استفاده می شود.

اسکیلر پریودنتال: این شیوه کمی زمان بیشتری می برد . دندانپزشک با تنظیم ایزار خود و با یک ضربه جرم های انباشته شده روی دندان را از بین می برد . در این روش جرم های بین دندان ها نیز از بین می روند. معمولا ناحیه دندان که جرم گرفته نیز به کمک محلول کلروهگزادبن شسته می شود. این روش برای از بین بردن جرم های زیاد مورد استفاده قرار می گیرد. برای برداشتن جرم های کوچک باقی مانده از روش اولتراسونیک به عنوان مکمل استفاده می شود.

پروفیلاکسی: بعد از جرم گیری برای تمیز کردن دندان ها از پولیش آنها استفاده می شود. در این شیوه یک ماده شبیه خمیر دندان به نام پروفیلاکسی با استفاده از یک سمباده دستی نرم به آرامی بر روی دندان ها مالش داده می شود. با این کار سطح دندان ها درخشنده می شوند.

فلوراید: در پاین جرم گیری از فلوراید برای ضدعفونی کردن محیط دهان استفاده می شود. دقت داشته باشید این محلول را نباید بخورید .

خمیردندان های جرم گیر: استفاده از این نوع خمیر دندان ها توصیه نمی شود . این نوع خمیر دندان ها به علت داشتن مواد ساینده رنگ دندان ها و لکه ها را بر طرف می کنند اما از طرفی به روی سطح دندان ها خراش هایی ایجاد می کنند که زمینه تجمع پلاک های میکروبی روی دندان ها هستند.

مراقبت بعد از جرم گیری

دقت داشته باشید برای جلوگیری از تجمع مجدد جرم و پلاک به صورت کامل و دقیق مسواک بزنید.

زمان مسواک زدن صحیح حداقل ۲ الی ۴ دقیقه می باشد.
استفاده از نخ دندان حداقل یک بار در روز توصیه می شود.

دهان و دندان ها را با آب نمک ولرم و رقیق(یک لیوان آب ولرم و یک چهارم قاشق چایخوری نمک) حداقل دو تا سه بار در طول روز شستشو دهید.
اولین مسواک بعد از جرم گیری با ملایمت زده شود.
حداقل سالی یکبار برای کنترل و معاینه دندان ها به دندانپزشک مراجعه کنید.

پس از جرم گیری نیازی به استفاده از آنتی بیوتیک ها نیست.

عوارض جرم گیری

گاها بعد از جرم گیری به دلیل زیاد بودن پلاک های دندان ، لثه ها عقب تر می روند. در این صورت ممکن است ریشه ها حساس شوند.

بعد از جرم گیری ممکن است دردی در محل درمان شده احساس کنید.

در بعضی از افراد، بعضی از دندان ها پس از جرم گیری حساس می شود .

خطر ایجاد عفونت در لثه‌ها همواره وجود دارد. برای جلوگیری از این مشکل پس از جرم گیری دندان، ممکن است دندان پزشک از فیبرهای آنتی بیوتیک بر روی لثه برای مدت یک هفته پس از درمان استفاده کند.

پس از تجمع جرم و عدم رسیدگی به آنها ، مقداری از استخوان نگهدارنده دندان تحلیل می رود . این موضوع دلیل اصلی لق شدن دنداه های جرم گرفته می باشد. اما چون که جرم های دندان باعث چسبیدن دندان ها به یکدیگر می شود ، بعد از جرم گیری احساس می کنید که دندان ها لق شده است. اما افرادی که دارای دندان های سالمی هستند ، بعد از جرم گیری احساس لق شدن دندان ها را ندارند.

نکات بهداشتی

توصیه می شود حداقل در سال یکبار جرم گیری انجام شود.

روش مسواک زدن به صورتی باشد که مانع از تجمع جرم روی دندان ها شود و تمام سطوح دندان را پوشش دهد.

توصیه می شود پس از جرم گیری از محلول تونیک لثه و دندان استفاده شود. برای استفاده لازم است پنج قطره از این محلول را در دهان به مدت یک دقیقه بگردانید.

روش های خانگی رفع لکه و جرم گیری

درمان‌های خانگی برای رفع لکه های سیاه و لکه‌های سفید روی دندان‌ها اساساً بر ریمینرالیزه کردن (تبدیل مواد آلی یا ارگانیک به معدنی) تمرکز دارند. دندانپزشکان بر این باورند که با افزایش مسواک زدن و کشیدن نخ دندان، لکه‌های سفید به تدریج برطرف می شوند. برای رفع این لکه ها به چند ترکیب قابل تهیه در خانه اشاره کردیم:

• پوردهای ریمینرالیزه کننده خانگی.
• اسید فیتیک محلولی موثر برای ریمینرالیزه کردن دندان‌ها.
• برای ریمینارلیزه کردن دندان‌های از غذاهای حاوی ویتامین مواد معدنی استفاده کنید.
• مقادیر کافی از ویتامین D مصرف کنید. این ویتامین از پوسیدگی دندان ها جلوگیری می کند. همچنین باعث جذب بهتر کلسیم در بدن می شود.
• چای سبز بسیار موثر برای شستشوی دندان ها .
• استفاده از روغن می تواند بسیار موثر باشد برای رفع لکه ها.
• می توان چند عدد پوست گردو را در آب به مدت ۲۰ دقیقه جوشاند . پس از سرد شدن و صاف کردن این محلول ، دندان های خود را با این محلول مسواک بزنید. برای تاثیر بیشتر می توانید سه بار در روز به مدت سه هفته این کار را انجام دهید.